Back to top

Playlist Vrijheid

In deze playlist komen de vele vormen van vrijheid aan bod, met vrijheidsliederen van over de hele wereld.

  1. Loaded Primal Scream
  2. Redemption song Bob Marley & The Wailers [JM]
  3. Freedom Richie Havens
  4. I wish I knew how it would feel to be free Nina Simone
  5. Where can I go Miriam Makeba
  6. Soubour Songhoy Blues
  7. Arooss-e-aftaw Farhad Darya
  8. Shekayat Googoosh
  9. Rata de dos patas Marc Ribot
  10. They shot us Ferhat Tunç
  11. Just walking in the rain The Prisonaires
  12. Greystone chapel Glen Sherley
  13. No more my lord Jimpson
  14. I am done with evil Zomba Prison Project
  15. Cerebro eletronico Gilberto Gil
  16. Vrij en blij Lieve Hugo
read more
Vrijheid om te zingen wat je wil en te zijn wie je wilt zijn. Dat is het thema van deze playlist. ‘Vrijheid’ is ook het thema van de Poëzieweek. Vrijheid komt in vele vormen: van de vrijheid om zelf je weekend in te richten zoals je dat wilt tot de vrijheid van meningsuiting. Artiesten staan wereldwijd in de frontlinie bij het bevechten van hun vrijheden. Daarom staat deze playlist in het teken van vrijheidssongs van over de hele wereld.

LoadedPrimal Scream
‘We wanna be free and have a good time! We’re gonna have a party!’ De woorden in het intro van Loaded sommen het vrijheidsgevoel van Primal Scream aardig op. De Schotse groep stond bekend om haar losbandige levenswandel waarin geen enkel feestje werd overgeslagen.

Redemption songBob Marley & The Wailers
‘These songs of freedom is all I ever have’ zingt Bob Marley recht uit zijn hart. Liederen waren het enige dat de Afrikaanse slaven mee konden nemen toen ze naar de Nieuwe Wereld werden gedeporteerd. Al hun bezittingen, tot aan hun kleding toe, moesten de slaven afgeven. De zin ‘None but ourselves can free our minds’ komt uit een toespraak van Marcus Garvey, een activist die bepleitte dat de Amerikaanse nakomelingen van slaven alleen in Afrika weer ware vrijheid konden ervaren.

FreedomRichie Havens
Omdat andere artiesten vast zaten in het verkeer mocht Richie Havens veel langer doorspelen op het Woodstock Festival. Na drie uur waren zijn songs op en besloot Havens maar te improviseren op de muziek van Sometimes I Feel Like A Motherless Child, een spiritual die hij als kind in de kerk had leren zingen. Door keer op keer ‘freedom’ te zingen bracht de zanger het hippiepubliek in extase.

I wish I knew how it would feel to be freeNina Simone
‘I wish I could break all the chains holdin' me / I wish I could say all the things that I should say’ zingt Nina Simone. Dit subtiele nummer kan persoonlijk opgevat worden, maar ook als verhulde politieke kritiek. In de tijd dat Simone dit nummer schreef golden Afro-Amerikanen in de VS nog als tweederangsburgers die niet altijd dezelfde rechten hadden.

Where can I go? - Miriam Makeba
Van kleins af aan was Miriam Makeba niet vrij om te gaan en staan waar ze wilde. Tijdens het Aparheidsregime in Zuid-Afrika waren veel restaurants, hotels, stranden en toiletten verboden voor de zwarte inwoners van dat land. Toen Makeba zich hierover uitsprak mocht ze in 1960, na een internationale tournee, haar land niet meer in. Vanuit de Verenigde Staten zette ze de strijd voort. Hoe zwaar dat leven in ballingschap viel verwoordt ze in het hartverscheurende Where Can I Go?

SoubourSonghoy Blues
Vrijheid wordt soms heel heftig ingeperkt. De bandleden van Songhoy Blues sloegen op de vlucht toen de islamitische groepering Ansar Dine de macht greep in het noorden van Mali. Het spelen van muziek werd toen direct verboden. De tekst van dit lied roept vluchtelingen op om geduld te hebben voordat ze weer terug mogen keren naar het noorden.

Arrooss-e-aftawFarhad Darya
Ook de Taliban verbood alle muziek nadat ze de macht grepen in Afghanistan. Zelfs het graf van Ahmad Zahir, de bekendste popster van het land, werd vernield. Farhad Darya vluchtte ook het land uit. Hij belandde in de Verenigde Staten, maar keerde na 2001 meerdere keren terug naar zijn geboorteland voor optredens.

Shekayat - Googoosh
Vrijheid om te kunnen zijn wie je wilt zijn is niet overal vanzelfsprekend. Zo is het in Iran verboden voor vrouwen om als solo-artiest op een podium te zingen. Het leidde ertoe dat Googoosh, de populairste zangeres van het land, wél in het buitenland mag zingen maar niet in haar eigen land. Dit lied nam de zangeres op in de jaren 70, nog voor de ayatollahs de macht overnamen in Iran.

Rata de dos patasMarc Ribot
De verkiezing van Donald Trump als president dwong Marc Ribot tot het opnemen van een protestalbum. De titel van dit lied betekent zoveel als ‘rat op twee poten’ en is een nauwelijks verhulde aanval op Trump. De Mexicaanse zangeres van dit lied verkoos ervoor om anoniem te blijven, bang als ze was om haar vrijheid te verliezen en door de Trump-regering te worden uitgezet.

Vurdular biziFerhat Tunç
Die angst is niet ongegrond. In het buitenland gebeurt het wel vaker dat artiesten worden vastgezet wanneer ze over zaken zingen die het regime niet bevalt. Ferhat Tunç groeide op in het oosten van Turkije en mocht in zijn jeugd zijn geloof (het alevisme) niet belijden. In het indringende Vurludar bizi (‘Ze schoten op ons’) bezingt Ferhat Tunç de aanslag van IS op een vreedzame demonstratie in de Turkse hoofdstad Ankara. In 2018 werd Tunç veroordeeld tot een gevangenisstraf van bijna twee jaar omdat hij op social media zijn steun uitriep voor het Koerdische leger in Syrië.

Just walking in the rainThe Prisonaires
Eenmaal in de gevangenis stoppen mensen niet met zingen. Een van de meest bekende voorbeelden waren The Prisionaires, een doowopgroep die in 1953 door Johnny Bragg werd opgericht in staatsgevangenis van Tennessee. Bragg zat een gevangenisstraf van vijf keer 99 jaar uit, vanwege verkrachting. Iets waar hij later van werd vrijgesproken. Bragg schreef het nummer nadat hij op de luchtplaats van de gevangenis door de regen had gelopen.

Greystone ChapelGlen Sherley
Tijdens zijn beroemde gevangenisconcert in de Folsom-gevangenis speelde Johnny Cash ook een nummer van een man die op dat moment in de gevangenis zat. Na zijn vrijlating mocht deze Glen Sherley ook mee op tournee met Cash, maar zijn onvoorspelbare gedrag leidde tot zijn ontslag. Sherley pleegde in 1978 zelfmoord. Johnny Cash betaalde de begrafenis.

No more my LordJimpson
Een van de meest aangrijpende liedjes die ooit zijn opgenomen, zijn de ‘prison songs’ die op band werden gezet door de reizende liedjesverzamelaar Alan Lomax. Lomax reisde af naar Louisiana en Mississippi waar de merendeels zwarte gevangenen werden vastgehouden op enorme ‘prison farms’. Daar werkten ze in de buitenlucht, soms met ketens om hun enkels.

I am done with evilZomba Prison Project (Vincent Saulos)
Nog altijd wordt er muziek opgenomen in gevangenissen. Luister maar naar dit fraaie lied, opgenomen door een gevangene in de Zomba-gevangenis in het Afrikaanse land Malawi. De omstandigheden voor gedetineerden zijn in dit arme land ronduit slecht. Om hier aandacht op te vestigen (én op het muzikale talent van sommige gevangenen) werd het Zomba Prison Project in het leven geroepen. De talentvolle zanger van dit lied luistert naar de naam Vincent Saulos.

Cerebro electronicoGilberto Gil
Gilberto Gil woonde in Brazilië toen het leger daar in 1968 de macht greep. Gil werd samen met zijn vriend en collega-muzikant Caetano Veloso opgepakt. De reden van zijn arrestatie was onbekend, en pas na drie maanden werd het duo vrijgelaten waarop beiden naar Engeland vluchtten. Gil schreef de tekst van het nummer Cerebro Electronico terwijl hij in de gevangenis zat. In 1972 keerde Gil terug naar Brazilië en in 2003 werd hij daar zelfs minister van Cultuur.

Vrij en blijLieve Hugo
We eindigen deze playlist vrij en blij met dit opbeurende lied van Lieve Hugo. Lieve Hugo Uiterloo was de ‘king of kaseso’, de feestelijke dansmuziek uit Suriname.

Samenstelling: Peter de Koning
Graphic design: Judith de Rond, afkomstig van albumhoes HEX14560