Back to top

Jazz: Sun Ra

De Amerikaanse jazzmuzikant Sun Ra blijft gedurende zijn lange carrière een groot enigma. Zijn muziek kan grillig, vrij en experimenteel klinken, maar behoudt altijd de swing-tradities van de ‘klassieke’ jazz. Nummers die ook nog eens gaan over ruimtereizen, afro-cultuur in relatie tot de Oudheid en zijn eigen afkomst van Saturnus. Dat hij zijn werk en overtuigingen meer dan serieus neemt en het uiterste van zijn muzikanten verlangt, weerhoudt hem er niet van om met zijn Arkestra live-shows te geven als extravagante en uitbundige dans- en verkleedpartijen, onder het motto: Space Is The Place!

Sun Ra – Space is the place

Sun Ra wordt in 1914 geboren als Herman Poole Blount in de stad Birmingham (Alabama). Hij is een beminnelijk en leergierig kind. Zijn Afro-Amerikaanse afkomst ontneemt hem de toegang tot de openbare bibliotheek. Om te lezen kan hij alleen terecht in de plaatselijke zwarte vrijmetselaarsloge. Zo ontwikkelt hij zijn eerste interesses in occulte en esoterische onderwerpen. Bekende artiesten als Fletcher Henderson en Duke Ellington ziet hij optreden in Birmingham. Later speelt hij piano in de bigband van Henderson en voor Ellington zal hij altijd grote bewondering houden. Zo stamt deze uitvoering van Ellingtons Prelude To A Kiss uit 1988.

Sun Ra – Prelude to a kiss

Blount zal later vertellen dat hij in zijn studententijd een astrale reis naar Saturnus maakte. Daar openbaarde zich zijn ware gedaante en werd hem verteld dat hij beter kon stoppen met studeren. Chaos zou over de wereld komen en hij zou voortaan spreken met zijn muziek: ‘And the world would listen. That’s what they told me’. Sindsdien verloochent Blount zijn ‘vermeende’ aardse afkomst en verandert hij zijn naam officieel in Le Sony'r Ra.

Sun Ra - Saturn

Halverwege de jaren 40 gaat hij aan het werk als pianist in Chicago en speelt hij onder andere met Henderson en Coleman Hawkins. Hij vormt hier ook zijn eigen Space Trio, aanvankelijk met saxofonist Pat Patrick die later wordt vervangen door John Gilmore. Beide begenadigde muzikanten zullen later opduiken in Sun Ra’s Arkestra en de bandleider altijd trouw blijven. Gilmore speelt daarnaast met onder andere pianist Andrew Hill en in dit superkwintet met saxofonist Clifford Jordan, drummer Art Blakey en pianist Horace Silver.

Clifford Jordan – Blue light

In Chicago ontmoet Blount de jonge student röntgenologie Alton Abraham. Zij vinden elkaar in gemeenschappelijke interesses als de Oudheid, mystiek, numerologie en occulte wetenschappen. Daarnaast is Abraham een doortastende ondernemer die de facto manager wordt van Sun Ra en El Saturn Records opricht. Het label brengt aanvankelijk alleen singles uit van Sun Ra and his Arkestra en verwante vocale acts als The Nu Sounds en The Cosmic Rays. In 1997 worden deze zeldzame uitgaves verzameld op de cd The Singles.

The Cosmic Rays – Dreaming

Gedurende de jaren 60 groeit Sun Ra and his Arkestra uit tot extravagante bigband. Mede door geldgebrek woont de groep als commune in onder andere New York en Philadelphia. Sun Ra gelooft niet in slapen en verlangt vaak het uiterste van zijn bandleden. Er moet altijd en op ieder uur gerepeteerd kunnen worden. In 1968 strijkt het gezelschap neer in California waar zij omarmd worden door de hippies. Hier komt ook de Afro-futuristische film Space Is The Place tot stand waarin Sun Ra en zijn Arkestra zichzelf spelen in hun glitterende Egyptische kostuums.

Sun Ra – Rocket number nine

Echt mainstream succes kent Sun Ra nooit, maar zijn cult following in zowel de rock- als de jazzwereld is groot, trouw en nog steeds groeiende. Met zijn excentrieke ideeën loopt hij voor op de space age en hij is een van de eerste jazzartiesten die elektronische keyboards en synthesizers gebruikt. Hij wordt de laatste jaren van zijn leven verzorgd door zijn zus in Birmingham en overlijdt in 1993. The Arkestra – het machtige ruimteschip van avantgarde jazz, Afro-futurisme en mythologie – zet de ideeën van hun enigmatische leider door en speelt nog steeds.

Sun Ra Arkestra – Astro black

(MR)